Câu hỏi:
Trong thời gian đi sứ, quan lại nhà Nguyên thường dùng cách gì để thử tài Mạc Đĩnh Chi?
Đáp án: Yêu cầu ứng đối thơ
Thông tin thêm: Sách Danh nhân Việt Nam viết trước khi đi sứ nhà Nguyên, ông hẹn một ngày nhất định phái bộ sẽ đến cửa ải để quan Nguyên mở cửa đón. Chẳng may hôm lên đường gặp phải thời tiết xấu, thành ra sai hẹn. Lúc tới nơi thì trời tối, cửa ải đã đóng. Mạc Đĩnh Chi nói mãi, người Nguyên cũng không chịu cho qua. Sau họ vứt từ trên ải xuống một vế đối, bảo hễ đối được thì mới mở cửa ải. Câu đối như sau: Quá quan trì, quan quan bế, nguyện quá khách quá quan (nghĩa là Qua cửa quan chậm, cửa quan đóng, mời khách qua đường qua cửa quan).
Đây là một câu đối hiểm hóc vì trong số mười một chữ mà riêng chữ quan đã được nhắc lại tới 4 lần, chữ quá nhắc lại 3 lần. Mạc Đĩnh Chi cảm thấy rất khó đối, nhưng nếu im lặng thì e mất thể diện quốc gia. Ông bèn nhân cái chuyện khó đối ấy, ứng khẩu một câu rằng Xuất đối dị, đối đối nan, thỉnh tiên sinh tiên đối (nghĩa là Ra câu đối dễ, đối câu đối khó, xin tiên sinh đối trước). Tưởng là bí, song lại hóa ra có một câu đối hay. Người Nguyên chịu tài ứng biến của Mạc Đĩnh Chi liền tức tốc mở cửa ải để ông đi.
Khi Mạc Đĩnh Chi vào bệ kiến, vua Nguyên muốn thử tài văn chương của Trạng và cũng muốn dò khí tiết của viên bồi thần bằng một câu đối. Vua mới đọc Nhật hỏa vân yên, bạch đán thiêu tàn thỏ ngọc (nghĩa là Mặt trời là lửa, mây là khói, ban ngày đốt cháy vầng trăng).
Mạc Đĩnh Chi biết là vua Nguyên kiêu hãnh, tự xem mình là mặt trời và coi nước Nam là mặt trăng, ban ngày nhất định phải bị mặt trời thôn tính, ông bèn ứng đối ngay Nguyệt cung, linh đan, hoàng hôn xạ lạc kim ô (nghĩa là Trăng là cung, sao là đạn, chiều tối bắn rơi mặt trời).
Câu ra đã giỏi mà câu đối lại tài hơn. Vua Nguyên nghe xong rất đau, nhưng cũng rất kính phục Mạc Đĩnh Chi, bèn thưởng cho Trạng nước Nam rượu ngon và rất nhiều vàng lụa.
Giải thích: Sách Danh nhân Việt Nam viết trước khi đi sứ nhà Nguyên, ông hẹn một ngày nhất định phái bộ sẽ đến cửa ải để quan Nguyên mở cửa đón. Chẳng may hôm lên đường gặp phải thời tiết xấu, thành ra sai hẹn. Lúc tới nơi thì trời tối, cửa ải đã đóng. Mạc Đĩnh Chi nói mãi, người Nguyên cũng không chịu cho qua. Sau họ vứt từ trên ải xuống một vế đối, bảo hễ đối được thì mới mở cửa ải. Câu đối như sau: Quá quan trì, quan quan bế, nguyện quá khách quá quan (nghĩa là Qua cửa quan chậm, cửa quan đóng, mời khách qua đường qua cửa quan).
Đây là một câu đối hiểm hóc vì trong số mười một chữ mà riêng chữ quan đã được nhắc lại tới 4 lần, chữ quá nhắc lại 3 lần. Mạc Đĩnh Chi cảm thấy rất khó đối, nhưng nếu im lặng thì e mất thể diện quốc gia. Ông bèn nhân cái chuyện khó đối ấy, ứng khẩu một câu rằng Xuất đối dị, đối đối nan, thỉnh tiên sinh tiên đối (nghĩa là Ra câu đối dễ, đối câu đối khó, xin tiên sinh đối trước). Tưởng là bí, song lại hóa ra có một câu đối hay. Người Nguyên chịu tài ứng biến của Mạc Đĩnh Chi liền tức tốc mở cửa ải để ông đi.
Khi Mạc Đĩnh Chi vào bệ kiến, vua Nguyên muốn thử tài văn chương của Trạng và cũng muốn dò khí tiết của viên bồi thần bằng một câu đối. Vua mới đọc Nhật hỏa vân yên, bạch đán thiêu tàn thỏ ngọc (nghĩa là Mặt trời là lửa, mây là khói, ban ngày đốt cháy vầng trăng).
Mạc Đĩnh Chi biết là vua Nguyên kiêu hãnh, tự xem mình là mặt trời và coi nước Nam là mặt trăng, ban ngày nhất định phải bị mặt trời thôn tính, ông bèn ứng đối ngay Nguyệt cung, linh đan, hoàng hôn xạ lạc kim ô (nghĩa là Trăng là cung, sao là đạn, chiều tối bắn rơi mặt trời).
Câu ra đã giỏi mà câu đối lại tài hơn. Vua Nguyên nghe xong rất đau, nhưng cũng rất kính phục Mạc Đĩnh Chi, bèn thưởng cho Trạng nước Nam rượu ngon và rất nhiều vàng lụa.